Hiệp định Genève 1954 về lập lại hòa bình ở Đông Dương thiết lập một nước Lào trung lập. Theo đó, lực lượng kháng chiến giành được hai tỉnh Hủa Phăn và Phongsaly làm chỗ tập kết chuẩn bị cho bầu cử tự do thống nhất theo Hiệp nghị Genèva. Tuy nhiên, Quân đội Nhân dân Việt Nam ủng hộ quân Pathet Lào và sử dụng một dải đất thuộc dãy Trường Sơn trên lãnh thổ Lào theo thỏa thuận với Pathet Lào để hình thành nên đường mòn Hồ Chí Minh. Hoa Kỳ đã nỗ lực ngăn chặn con đường này và CIA đã huấn luyện cho khoảng 3.000 quân chủ yếu là người Hmông và Khmer do tướng Vàng Pao lãnh đạo. Quân đội Mỹ, Việt Nam Cộng hòa và Thái Lan đã giúp chính phủ hoàng gia Lào chống lại Pathet Lào, Quân đội Nhân dân Việt Nam và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

Theo đánh giá của William Colby: ...tham vọng của Đảng Cộng sản Đông Dương không ngừng lại ở Nam Việt Nam. Do vùng núi của Lào kề bên thung lũng sông Hồng nên các nhà lãnh đạo Bắc Việt muốn có một sự đảm bảo an ninh tại đây, thứ nữa là Lào và Việt Nam đều thuộc Đông Dương nên các lãnh đạo Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cũng muốn thiết lập sự ảnh hưởng của mình đối với Lào...[3]

Đã có nhiều nỗ lực thành lập chính phủ liên hiệp. Một Chính phủ đoàn kết dân tộc thành lập vào năm 1958 dưới sự lãnh đạo của Souvanna Phouma, nhưng chỉ tồn tại vài tháng. Thủ tướng Souvanna Phouma, theo hiến pháp là người có quyền bổ nhiệm các Bộ trưởng của mình và phải nghe lời nhà vua, đã thỏa hiệp với anh trai mình là Hoàng thân Souphanouvong, theo đó Souvanna Phouma cho những người Cộng sản hai ghế trong nội các, và ngược lại sẽ nhận 1500 quân trong số 6000 quân Cộng sản của Souphanouvong vào quân đội hoàng gia. Bản thân Souphanouvong được bổ nhiệm vị trí Bộ trưởng Bộ Quy hoạch, Tái thiết và Công chính. Một đồng chí của Souphanouvong giữ vị trí Bộ trưởng Bộ Tôn giáo và Nghệ thuật.

Quốc phòng

Quân đội Hoàng gia Lào chia làm ba quân chủng và 5 quân khu. Ba quân chủng gồm có Lục quân Hoàng gia Lào, Thủy quân Hoàng gia Lào và Không quân Hoàng gia Lào - tất cả đặt dưới sự chỉ huy của Bộ quốc phòng ở Viêng Chăn. Quân đội Lào cũng được Hoa Kỳ viện trợ tới 26 tàu tuần tiễu trên sông và 16 thủy phi cơ. Ngoài ra, Lào còn được một khoản tới 500.000.000 USD tiền viện trợ quân sự.

Đối ngoại

Trước năm 1964, Vương quốc Lào có quan hệ ngoại giao với cả Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Việt Nam Cộng hòa. Sau cuộc đảo chính ngày 19 tháng 4 năm 1964 của phe hữu được Mỹ ủng hộ dẫn đến sự sụp đổ của Chính phủ liên hiệp, Vương quốc Lào ủng hộ Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam và Hoa Kỳ cũng trợ giúp Lào trong Nội chiến Lào chống lại Pathet Lào và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Lào cũng được hậu thuẫn bởi Pháp, Australia, Myanma, Thái Lan và Nhật Bản.